Σκέψεις για την παιδεία εν μέσω μουντιάλ… Καλοκαίρι 2014.

Τα σχολεία έκλεισαν.
Ποιες είναι οι πρώτες λέξεις που σας έρχονται στο μυαλό; Στην καλύτερη περίπτωση «διακοπές, ξεκούραση, μπάνια…». Στη χειρότερη; «Τους τεμπέληδες…δυο μήνες θα κάθονται και θα πληρώνονται».

Λυπάμαι που θα σας προσγειώσω είτε από το ρομαντικό είτε από το κακεντρεχές συννεφάκι σας, αγαπητοί. Επιτρέψτε μου να σας πω, ζώντας τα πράγματα από μέσα, πως οι λέξεις που έρχονται στο μυαλό κάθε 
συναδέλφου μου με το κλείσιμο των σχολείων είναι πλέον «ανασφάλεια, διώξεις, διαθεσιμότητα, συγχωνεύσεις, μειώσεις…».

Κι αυτά είναι μόνο μερικές ψηφίδες από το παζλ της πολιτικής που κυριαρχεί τα τελευταία χρόνια στο σχολείο των μνημονίων, μέρος οργανωμένου σχεδίου με σκοπό τον ακρωτηριασμό του εκπαιδευτικού συστήματος και την εξάντληση (οικονομική, ψυχολογική, συναισθηματική και σωματική) μαθητών και εκπαιδευτικών. Φέτος ζήσαμε μια από τις χειρότερες χρονιές μας.

Απ’ όλα είχε ο μπαξές: καταργήσεις τομέων και σχολείων, απολύσεις, απεργίες χωρίς αποτέλεσμα, αμέτρητοι ωρομίσθιοι χωρίς δικαιώματα, παράταση του σχολικού έτους, ανοργανωσιά του υπουργείου, πληροφοριακά συστήματα εκατομμυρίων που δεν λειτουργούν και για όλα μα όλα να φταίμε εμείς οι καθηγητές.

Το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα δέχεται συνεχώς μεταρρυθμίσεις, εξωραϊσμούς, εξυγιάνσεις. Παρόλα αυτά εξακολουθεί όχι απλώς να παραμένει ο μεγάλος ασθενής, αλλά να νοσεί όλο και πιο πολύ μετά από κάθε μεταρρύθμιση. Το σχέδιο είναι απλό: τόσο ο μορφωτικός όσο και ο κοινωνικός ρόλος του σχολείου μπήκαν εσκεμμένα στο περιθώριο. Ο μορφωτικός περιορίστηκε αφού το σχολείο δεν προσφέρει πια ένα γενικό υπόβαθρο γνώσεων, αλλά κατακερματισμένες πληροφορίες, προωθώντας την εξετασιομανία.

Έτσι, αντί να στοχεύουμε στη διαμόρφωση συνειδητοποιημένων και επαρκώς προετοιμασμένων πολιτών με ενεργό κριτική σκέψη, παράγουμε και αξιολογούμε «παπαγαλάκια» και μαθητές που βαριούνται αφόρητα το σχολείο και απαξιώνουν τη γνώση. Ακόμα χειρότερα, ο κοινωνικός ρόλος του σχολείου, το να πάρει δηλαδή παιδιά που προέρχονται από διαφορετικά κοινωνικά περιβάλλοντα και να ανατρέψει τις κοινωνικές ανισότητες, προωθώντας τη συνεργασία και την αλληλεγγύη με στόχο μια καλύτερη και δικαιότερη κοινωνία, έχει κι αυτός απαξιωθεί.
Τα ίδια νομοσχέδια που μας προτείνουν την πολυμορφία και τη δημιουργικότητα, αναπαράγουν διαρκώς την τυποποίηση, διευρύνουν τις εξετάσεις, ενισχύουν τα αδιέξοδα των μαθητών. Τα αναλυτικά προγράμματα παραμένουν τυποποιημένα, βαρετά, συγκεντρωτικά. Αυτή την αντίφαση και σχιζοφρένεια του συστήματος, ανάμεσα σε αυτό που είναι και σε αυτό που θέλει να γίνει, την πληρώνουν οι εκπαιδευτικοί , οι μαθητές αλλά και οι γονείς τους. Το σχολείο δεν λειτουργεί μέσα σε δοκιμαστικό σωλήνα. Είναι κομμάτι της κοινωνίας και είναι λογικό να επηρεάζεται από τη γενικότερη κοινωνική κατάσταση.

Όμως δεν μπορούμε να ελπίζουμε μόνο στην αυτενέργεια και στο φιλότιμο του εκπαιδευτικού. Είναι αναγκαίο να εξαλειφθεί η μιζέρια και το συναίσθημα δυστυχίας που κυριαρχούν στο ελληνικό σχολείο και να καλλιεργηθεί η συλλογικότητα, το ενδιαφέρον για τη γνώση και η χαρά της δημιουργίας. Απαιτείται μια γενναία απόφαση στήριξης της δημόσιας παιδείας ως πρώτιστου κοινωνικού αγαθού. Χρειάζονται και περισσότερα χρήματα για καλύτερες υποδομές και σωστό θεσμικό πλαίσιο. Απαιτείται όραμα και έμπνευση και όχι απλή διαχείριση. Όλα αυτά δεν απαιτούν τίποτε άλλο παρά κοινή λογική.

Δυστυχώς, όμως, όταν έρχεται η ώρα της πράξης, τότε υπερτερούν άλλες προτεραιότητες, όπως τα προσωπικά σχέδια του κάθε υπουργού ή η ανάγκη μείωσης του προϋπολογισμού για την παιδεία, με αποτέλεσμα το φαύλο κύκλο και τα αδιέξοδα του εκπαιδευτικού μας συστήματος.

Υ.Γ. Το κείμενο αυτό γράφτηκε ενώ η Βραζιλία έχανε από τη Γερμανία με το συντριπτικό 7-1. Τα τελευταία χρόνια, οι εκπαιδευτικοί, αλλά και όλοι οι Έλληνες πολίτες, νιώθουμε ανάλογες γροθιές στο στομάχι από τους Γερμανούς εταίρους μας.
Ας παλέψουμε για μια καλύτερη παιδεία, ώστε να πανηγυρίζουμε στο μέλλον στο εκπαιδευτικό μας μουντιάλ, ως γονείς και ως δάσκαλοι. Το χρωστάμε στους μικρούς «αθλητές» αυτής της χώρας που θα αποτελέσουν τους ενεργούς πολίτες της αύριο.

“Ακρίτας εκπαιδευτικός”